استنلس استیل، یا استیل ضد زنگ برای صنایع غذایی کاربرد‌های گسترده‌ای دارد که با رشد صنایع این کاربرد‌ها نیز افزایش یافته‌اند. اما آیا قوانین و استاندارد‌هایی برای استفاده از این نوع فلز وجود دارد؟ باید بدانید که بسیاری از قواعد و اصول توسط جامعه بهداشت و صنایع بین‌المللی طراحی شده‌اند تا فرآوری محصولات غذایی بی‌خطر باشند.
در صورتی که ماده‌ای مانند استیل ضدزنگ به صورت اشتباه در مراحل مختلف تولید و بسته بندی صنایع لبنی، غذایی و دارویی به کار گرفته شوند، موجب ایجاد آلودگی خواهند بود. در صنایع غذایی استفاده از استیل ضدزنگ کاملا مورد نیاز است و مهم‌ترین دستگاه‌های فرآوری محصولات غذایی از این نوع هستند. اما برای استفاده از هر نوع فلز مجاز در صنعت، جزئیات بسیاری وجود دارد که باید به درستی و بدون هیچگونه خطایی رعایت شوند. آلیاژ‌های مختلفی برای طراحی دستگاه‌های استیل به کار گرفته می‌شوند که انواع آن را معرفی خواهیم نمود.
در ادامه با ما همراه باشید تا به بررسی این سوال بپردازیم که آیا استیل ضدزنگ برای صنایع غذایی بی‌خطر است؟
استیل ضد زنگ یا استنلس استیل چیست؟
یکی از خاص‌ترین آلیاژ‌های فولاد؛ استنلس استیل است. در ترکیب این آلیاژ حداقل 11 درصد ماده کروم به کار رفته است که خاصیت ضد زندگی را به ارمغان می‌آورد. در ادامه آهن و نیکل این آلیاژ منحصر را تکمیل می‌کنند. خاصیت ضدزنگ بودن و مقاومت استیل ضدزنگ در برابر رطوب و هوا مهم‌ترین ویژگی این نوع متریال است.
بنابراین این نوع فلز در صنایع غذایی و در همنشینی دائمی رطوبت، لک نمی‌پذیرد و آسیب نمی‌بیند. امروز انواع استیل در کلاس‌های مختلفی از جمله کلاس 301 و 201 تولید می‌شوند. استفاده از مواد مناسب در تولید دستگاه‌های استیل، سبب شده تا برای صنایع غذایی بی‌خطر باشند. البته در صورت استفاده صحیح و رعایت بسیاری از نکات ایمنی، به جهت حفظ امنیت مواد غذایی. در صورتی که این نکات به درستی استفاده نشوند، استیل ضدزنگ می‌تواند خطر‌ناک و موجب سمی شدن ماده غذایی شود. به ویژه در صنایع لبنی این موضوع از اهمیت بالایی برخوردار است.
انواع استیل ضد زنگ
استیل 430
میزان نیکل موجود در این نوع آلیاژ، بسیار مناسب و اقتصادی برای مصرف در صنایع مختلف غذایی است. همچنین میزان بالای کروم به کار رفته نیز خاصیت ضدزنگ فولاد 430 را بهبود می‌بخشد. استیل ضدزنگ 430، در برابر ضربات و آسیب‌های مختلف مقاومت بسیار بالایی دارد.
استیل 316
این نوع آلیاژ نیز از میزان مناسب نیکل و کروم برخوردار است. در اصل میزان نیکل آن با استیل 430 مشابه است. استیل ضدزنگ 316، متریالی مناسب و عالی برای حضور در محیطی با میزان حرارت بالا است. مقاومت فولاد 316 در برابر انواع اسید و حرارت‌های بسیار بالاتر از برخی از صنایع غذایی ایده‌آل است.
کاربرد‌های استیل ضد زنگ در صنایع غذایی و لبنی
- مخازن ذخیره‌سازی مواد
- فرآوری مواد غذایی
- راه‌اندازی خطوط آب گرم
- آماده سازی مواد
- جابجایی مواد غذایی
- استند‌های نگهداری مواد
- بسته‌بندی مواد غذایی
فولاد ضدزنگ در صنایع غذایی متریالی ایده‌آل و دارای مقاومتی کاملا مناسب است. اما در پاسخ به این سوال که آیا استیل ضدزنگ برای صنایع غذایی بی‌خطر است؟ باید بگوئیم که در صورت حفظ استاندارد‌ها و پایبندی به نکات و جزئیات، این نوع فلز می‌تواند مناسب و بی‌خطر باشد. دستگاه‌ها و ماشین آلاتی که برای صنایع غذایی طراحی می‌شوند، با روش‌هایی مناسب و کیفیتی ایده‌آل تولید می‌شوند.
چرا استیل ضد زنگ را متریالی ایده آل در صنایع می دانیم؟
نخست آن که این ماده را می‌توان در محیط‌های فرآوری با حرارت بسیار بالا مورد استفاده قرار داد. میزان مقاومت استیل ضدزنگ در کلاس‌های مختلف بسیار بالاتر از میزان حرارتی است که در این محیط‌های تولیدی موجود هستند. سپس آن که ویژگی غیر جاذب این متریال است که مهم‌ترین نکته به شمار می‌آید. بنابراین دیگر نگران رشد و یا گسترش انواع میکروب و ذرات آلودگی نباشید.
در ادامه قابلیت الکتروپولیش به میان می‌آید که همان امکان استفاد از حمام الکترولیت شیمیایی است. طی این روش، آلودگی‌های باقی مانده در شکاف و درزها کاملا از بین خواهند رفت. نکته بسیار مهم دیگر، مقاومت در برابر مواد شیمیایی مختلف از جمله سفید کننده‌ها و پاک کننده‌ها است. عامل بهداشت در صنایع غذایی اولویت اصلی به شمار می‌آیند. بنابراین می‌توان این استیل ضدزنگ را به راحتی با مواد شوینده قوی پاکیزه نمود. از این نوع استیل می‌توان در صنایع دارویی نیز استفاده نمود.
استیل ضد زنگ در صنایع غذایی
رایج‌ترین آسیبی که در میان ماشین آلات فلزی در صنایع و کارخانه‌ها مشاهده شده است، زنگ ضدگی و یا اکسیداسیون است. در این صنایع، میزان رطوبت مورد نیاز محیطی بالا و غیر قابل انکار است. بنابراین به نوعی از آلیاژ فلزی نیاز پیدا می‌شود که در برابر این رطوبت و دما مقاومت کافی را داشته باشد. استنلس استیل دارای آلیاژ‌های مختلفی است که هر یک کاربرد خاصی دارند.
از جمله تولید انواع کارد و چنگال، سینک و قابلمه هم با این نوع استیل انجام می‌شود. بنابراین در حالت کلی، استنلس استیل در صنایع غذایی بی‌خطر به شمار می‌آید. باید به این نکته توجه نمود که به کارگیری استیل ضدزنگ یا فولاد ضدزنگ در این نوع صنایع و تولیدات غذایی، بدون رعایت استاندارد‌ها غیر قابل انجام است.
مراقبت از این محصولات و متریال فرآیندی حساس و نیازمند دقت و وسواس بسیار است. اما در صورتی که به خوبی به جزئیات توجه شود، هیچگونه خلل و مانعی برای به کار بردن آن‌ها در فرآوری محصولات غذایی نخواهد بود. امروز در سراسر جهان شاهد گسترش استفاده از این نوع متریال هستیم.
