در گذر زمان، فعالیت های صنعتی افزایش چشمگیری داشته و قطعات ریز و درشت دستگاه های صنعتی صنایع سبک و سنگین نیاز به قطعاتی برای اتصالات اساسی خود هستند. صنایع مهمی از جمله پتروشیمی، نفت و گاز از کاربردی ترین موارد استفاده از اتصالات فشار قوی هیدرولیک هستند. همچنین برای شیرآلات، سیالات و لوله ها با توجه به میزان فشار، از اتصالاتی با جنس، ابعاد و آلیاژ خاص استفاده می شود.
اتصال به معنای وصل کردن دو یا چند قطعه به یکدیگر است. اتصال دهنده‌ها قطعات سخت افزاری و مکانیکی هستند که دو یا چند قطعه را به هم متصل می کنند. اتصال، انواع بسیار متنوعی دارد که در صنایع مختلف و برای کاربردهای متفاوت، به شکل خاصی ساخته می شوند. برای مثال پیچ، یکی از ابتدایی ترین و ساده ترین نوع اتصال در تمام صنایع یا ابزار و قطعات خانگی است. نوع دیگر مشهور اتصال، اتصال قلاب حلقه است.
اتصالات فشار قوی
شاید به ظاهر این قطعات اتصال دهنده کوچک، بی اهمیت به نظر برسند، اما چنان اهمیت ویژه ای دارند که می توان آن ها را قلب صنایع در نظر گرفت. بنابراین مقاومت به شدت بالایی دارند و لازم است فشار بسیار زیادی را تحمل کنند.
انواع اتصالات صنعتی
اتصالات صنعتی انواع و دسته بندی‌های زیادی دارند که یکی از آن ها اتصالات فشار قوی است. صنایع پتروشیمی، نفت و گاز از صنایع زیرساختی و اساسی با قطعات بی شماری هستند که به طور اصولی نیازمند اتصالات فشار قوی هستند. جا به جایی در این صنایع به صورت جا به جایی سیال است. جا به جایی سیال برای جا به جایی مایعات به کار برده می شود و مقدار مایعی است که وقتی یک شناور به آب می افتد جا به جا می کند و این مقدار در واقع همان وزن شناور است که عامل شناور شدن اجسام بر روی آب است.
در صنایع پتروشیمی، نفت و گاز، جا به جایی سیال با فشار بسیار زیادی همراه است. همچنین اتصالات فشار قوی باید تحمل حرارتی بالایی نیز داشته باشند به این دلیل که در زمان حرکت سیال، با افزایش فشار سیال، خود به خود حرارت سیال بالا می رود. پس در تعیین نوع اتصالات فشار قوی، توجه به سیکل فشار و سیکل حرارت از اهمیت بالایی برخوردار است و بدون در نظر گرفتن فشار و حرارت متناوبی که این صنایع به اتصالات صنعتی وارد می کنند، نمی توان قطعات مناسبی را برای اتصالات تهیه کرد.
قطعات اتصالی بر اساس فشارهای استاندارد از پیش تعیین شده ساخته می شوند که قادرند همان میزان فشار درج شده را تحمل کنند. همچنین از نظر ابعاد و اندازه به صورت اینچ انتخاب می شوند و از 1 اینچ تا 9.16 اینچ متغیر است. به طور کلی تحمل فشاری اتصالات فشار قوی، فشاری معادل ۱۵۰ هزار پوند بر اینچ مربع را تحمل می کند و تحمل حرارتی اتصالات فشار قوی از دمای منفی ۲۵۲ درجه سانتیگراد تا ۶۴۹ درجه سانتیگراد می باشد.
اتصالات فشار قوی در صنایع مهم دیگر از جمله صنایع آب و فاضلاب، صنایع پلاستیکی، صنایع دارویی و صنایع غذایی هم کاربرد فراوانی دارند.
هیدرولیک چیست ؟
حال می خواهیم به اتصالات فشار قوی هیدرولیک بپردازیم اما پیش از آن لازم است بدانیم هیدرولیک چیست؟
هیدرولیک، علمی است که به سیالات تحت فشار و کاربرد آن می پردازد.
در علم هیدرولیک، 3 اصل مهم نقشی اساسی دارند:
- تولید
- انتقال
- تبدیل نیروی مایع تحت فشار
بیشترین کاربرد سیستم های هیدرولیکی در خط تولید صنایع سبک و سنگین (از جمله صنایع پتروشیمی، نفت و گاز) که قبلا ذکر شد و سایر ابزارآلات متحرک است.
کاربرد اتصالات فشار قوی هیدرولیک
اتصالات فشار قوی هیدرولیکی برای اتصال سیستم های هیدرولیکی و عموما اتصال شیلنگ، لوله و سایر اجزای تشکیل دهنده آن استفاده می شوند. از نظر ظاهری، سه مدل خم، نیم خم و صاف دارند و با آبکاری سفید و زرد تولید می شوند و جنس آن ها می تواند از فولاد ضد زنگ، برنج، پلاستیک و… باشد.
از آن جایی که اتصالات پلاستیکی دوام و مقاومت کمتری در برابر فشار دارند، در صنایع مهم و سنگین از آن ها استفاده نمی شود. هرچند عدم خوردگی از ویژگی‌های خاص اتصالات پلاستیکی است که در مصارف ساده تر می توان از این ویژگی آن بهره‌مند شد اما در اتصالات صنایع پتروشیمی، نفت و گاز از اتصالات فلزی با مقاومت بالا استفاده می شود.
معمولا اتصالات فشار قوی در صنایع ذکر شده از جنس فولاد و آلیاژهای خاص هستند و با توجه به میزان فشار سیال و ابعاد و اندازه تجهیزات، انواع گوناگونی دارند. برای مثال پمپ ها، خطوط انتقال، شیرهای معکوس، دریچه های خاموش و… نیازمند این اتصالات هستند:
پوسته (با پوشش 360 درجه)
مغزی (به دو صورت ثابت یا متغیر)
سر شیلنگی (برای جایگزین شیلنگ به جای لوله)
مهره دنباله (برای تغییر زاویه لوله)
اما دسته بندی کلی تر اتصالات فشار قوی به صورت زیر است:
- زانو فشار قوی
- سه راه فشار قوی
- چپقی فشار قوی
- مغزی فشار قوی
- بوشن فشار قوی
- تبدیل فشار قوی
- مهره ماسوره فشار قوی
- سوکولت فشار قوی
- تردولت فشار قوی
- نیپل فشار قوی
نکاتی در اتصالات فشار قوی هیدرولیک
- از نصب صحیح قطعات و عدم خرابی و معیوب بودن ظاهری آن اطمینان حاصل کنید.
- خوردگی، خراشیدگی، نشتی، پیچ خوردگی، شل شدگی، سوراخ شدگی چفت ها، اتصالات و بست ها را بررسی کنید.
- سائیدگی شیلنگ ها و عدم نفوذ هوا به داخل آن را چک نمایید.
- هنگام مشاهده و بروز نقض یا مشکل در شیلنگ، قطعات کل مسیر را تعویض کنید ولی اگر در بخش خاصی ایراد وجود دارد، همان قطعه خاص را تعویض نمایید.
- پهن شدگی شیلنگ می تواند نشانه ای از آسیب در دراز مدت باشد و نشانه ای از فرسودگی شیلنگ است.
- از خم شدگی در خطوط شیلنگ اجتناب کنید.
اتصالات فشار قوی در هدایت جریان سیالات استاندارد صنایع پتروشیمی، نفت و گاز از اهمیت بسیاری بالایی برخوردارند و در تولید آن آزمایش و تست بسیار ضروری است. هر چه طراحی آن دقیق تر و دقت در محاسبات بالاتر باشد، منجر به سیستم ایمنی بالاتر و کارایی بهتر صنایع می گردد. اتصالات فشار قوی، این قلب های کوچک به هم متصل در صنایع را دست کم نگیرید.
